Η επιστροφή του στον Λευκό Οίκο είναι ένα καλό μήνυμα για τον ιρανικό άξονα και ένα κακό, επισημαίνει στο «Βήμα» η Εϊτάν Σαμίρδιευθυντής του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών Begin-Sadat και πρώην επικεφαλής του τμήματος στρατηγικού δόγματος στο γραφείο του ισραηλινού πρωθυπουργού.
Ο καθηγητής Σαμίρ εκτιμά ότι πολλά θα εξαρτηθούν από την ελευθερία κινήσεων που θα δώσει ο Τραμπ στο Ισραήλ απέναντί του.
Τι σημαίνει η δεύτερη θητεία του Τραμπ για το Ισραήλ και τη Μέση Ανατολή;
«Από τη μια πλευρά, ο Τραμπ υποσχέθηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι δεν θα ξεκινήσει πολέμους πουθενά στον κόσμο και ότι θα τερματίσει τους πολέμους εκεί. Είδαμε ότι στην πρώτη του θητεία υποστήριξε τη διπλωματία στη Μέση Ανατολή, θέλει να τον θυμούνται ως Από την άλλη πλευρά, ο Τραμπ δεν εμπιστεύεται καθόλου τους Ιρανούς, είναι σθεναρά αντίθετοι σε οποιαδήποτε μορφή ριζοσπαστικής ισλαμικής επίθεσης και πιστεύω ότι θα υποστηρίξει σθεναρά το Ισραήλ.
Το ερώτημα είναι πόση ελευθερία κινήσεων θα δώσει στο Ισραήλ ενάντια στο Ιράν. Βλέπουμε κλιμάκωση και το ερώτημα είναι αν θα επιτρέψει στο Ισραήλ να προχωρήσει μέχρι το τέλος και ενδεχομένως να επιτεθεί στις πυρηνικές εγκαταστάσεις, όπως είναι η τρέχουσα δυναμική, ή αν θα προσπαθήσει να συγκρατήσει το Ισραήλ και να επιτύχει κάποιου είδους διευθέτηση.
Αλλά θυμηθήκατε ότι ανέτρεψε την πυρηνική συμφωνία, επομένως δεν ψάχνει για διπλωματική λύση με το Ιράν. Από την άλλη πλευρά, ο Τραμπ κατανοεί ότι κλιμάκωση σημαίνει ενδεχόμενη επίθεση από το Ιράν εναντίον της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων. Επίσης ανησυχούν και ασκούν πίεση.
Είναι μια πολύ προβληματική κατάσταση για εκείνον, σε σχέση με το τι επιθυμεί και την πραγματικότητα. Έχει δεσμευτεί να υποστηρίξει το Ισραήλ και να του παρέχει την υποστήριξη που χρειάζεται.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν υποστήριξε την αμυντική ικανότητα του Ισραήλ, αλλά ο Τραμπ θα μπορούσε επίσης να υποστηρίξει την επιθετική στάση, ενισχύοντας έτσι την αποτροπή.
Μερικοί από τους εχθρούς του Ισραήλ, όπως το Ιράν και η Χεζμπολάχ, μπορεί να έχουν σταματήσει τη φωτιά και να έχουν στραφεί σε κάποιο είδος διευθέτησης που τώρα απορρίπτουν. Νομίζω ότι η παρουσία του Τραμπ είναι ένα καλό μήνυμα για το Ισραήλ και ένα κακό μήνυμα για τον ιρανικό άξονα».
Ποιες θα είναι οι άμεσες επιπτώσεις;
“Ο Τραμπ θα χρειαστεί λίγο χρόνο για να δει τι θα συμβεί, για τους επόμενους δύο μήνες ο Μπάιντεν θα κυβερνήσει. Το ερώτημα είναι τι θα κάνουν οι άλλες πλευρές στο μεταξύ. Το Ισραήλ θα συνεχίσει τις επιχειρήσεις στη Γάζα και τον Λίβανο όπως είχε προγραμματιστεί. Με το Ιράν όλα είναι ανοιχτά. Θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ιρανική απάντηση (στον ισραηλινό βομβαρδισμό της 26ης Οκτωβρίου) και την έκβασή του, εάν το αποτέλεσμα είναι σοβαρό, μπορεί να είναι μια «λευκή επιταγή» για το Ισραήλ να επιτεθεί στην οικονομική υποδομή και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν».
Σε αυτό το νέο περιβάλλον, ποιο είναι το μέλλον των διμερών σχέσεων Ισραήλ-Ελλάδας και ποιες είναι οι επιπτώσεις στις σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία;
«Δεν νομίζω ότι οι κυβερνήσεις επηρεάζουν άμεσα τις σχέσεις, οι οποίες καθορίζονται από κοινές αξίες και κοινά συμφέροντα. Η Τουρκία θα συνεχίσει υπό τον Ερντογάν –ενδεχομένως σε εξίσου εξτρεμιστικές ή λιγότερο ακραίες εκδοχές– να δείχνει εχθρότητα προς το Ισραήλ, σίγουρα όσο η σύγκρουση Συνεχίζεται με τους Παλαιστίνιους στη Γάζα Με την Ελλάδα θα διατηρηθούν σχέσεις αμοιβαίου στρατηγικού ενδιαφέροντος, η ανάπτυξη ανταλλαγών τεχνογνωσίας και συνεργασίας σε στρατιωτικούς, ενεργειακούς και άλλους τομείς και φυσικά στον τουρισμό, ιδιαίτερα από το Ισραήλ στην Ελλάδα, που ενισχύει. οι δεσμοί των δύο λαών».
Το βράδυ των αμερικανικών εκλογών, ο Νετανιάχου απομάκρυνε τον Γιόαβ Γκάλαντ από υπουργό Άμυνας. Ήταν μια προμελετημένη κίνηση; Σηματοδοτεί αλλαγή στρατηγικής εν μέσω του πολυμέτωπου πολέμου;
“Ο Νετανιάχου ήθελε να απολύσει τον Γκάλαντ για πολύ καιρό. Το γράμμα ήταν γραμμένο στον υπολογιστή για σχεδόν ένα χρόνο. Ήθελε να το κάνει άλλες φορές, αλλά δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή. Ο Γκάλαντ αμφισβήτησε τον Νετανιάχου, είχε τη δύναμη και τη δημοτικότητα στο υπουργείο Άμυνας για να το πράξει.
Ο Νετανιάχου ήθελε να τον απομακρύνει για να αποκτήσει περισσότερο έλεγχο σε όλα, ειδικά τώρα που ο κυβερνών συνασπισμός πρέπει να ψηφίσει υπέρ ορισμένων εξαιρέσεων (από τη στρατιωτική θητεία) για τους υπερορθόδοξους Εβραίους, οι οποίοι απειλούν να ρίξουν την κυβέρνηση διαφορετικά.
Ο Νετανιάχου θέλει να εξασφαλίσει την κυβέρνησή του για τα επόμενα δύο χρόνια μέχρι τις εκλογές. Ο Γκάλαντ στάθηκε εμπόδιο γιατί δήλωσε ότι δεν θα το υποστηρίξει, ενώ κάποιοι βουλευτές είπαν ότι θα ακολουθήσουν το παράδειγμά του, οπότε ο Νετανιάχου αποφάσισε να τον απολύσει. Δεν υπάρχει αλλαγή στρατηγικής.
Ο Νετανιάχου θα συνεχίσει τη στρατηγική του. Ο Gallant πίεζε κάθε τόσο τον Νετανιάχου για διαφορετικές κινήσεις, ίσως για περισσότερες παραχωρήσεις σχετικά με την απελευθέρωση των ομήρων ή τον τρόπο τερματισμού του πολέμου. Ο Νετανιάχου θα συνεχίσει να εφαρμόζει τις ιδέες και τα σχέδιά του για πόλεμο όπως έχει κάνει μέχρι τώρα».
Πόσο κοντά είναι η προσάρτηση της Δυτικής Όχθης από το Ισραήλ; Είναι η απαγόρευση της UNRWA (Ο Οργανισμός Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες) ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση;
“Δεν βλέπω το Ισραήλ να προσαρτήσει τη Δυτική Όχθη. Θα ήταν ένα πολύ δραματικό βήμα. Δεν νομίζω ότι ο Νετανιάχου, ο οποίος είναι πραγματιστής, θα το κάνει αυτό.
Είναι κάτι που οι ΗΠΑ δεν θα υποστήριζαν ούτε υπό την προεδρία Τραμπ, τουλάχιστον υπό τις παρούσες συνθήκες. Δεν νομίζω ότι θα συμβεί αυτό, αλλά δεν συνδέεται με την UNRWA, η οποία είναι μια προβληματική οργάνωση.
Η UNRWA διαιωνίζει τον μύθο της τρίτης, τέταρτης γενιάς του πρόσφυγα, ενώ στον τομέα της εκπαίδευσης διατηρεί την εχθρότητα προς όλους τους Ισραηλινούς. Οι υπάλληλοί της συμμετείχαν στη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου. Το Ισραήλ είπε «φτάνει με αυτό», αποφάσισε να την απαγορεύσει και να μην συνεργαστεί μαζί της. Το ερώτημα είναι τι θα το αντικαταστήσει, αλλά υπάρχει μια υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στον κόσμο ή μπορεί να δημιουργηθεί μια νέα υπηρεσία.
Ωστόσο, το θέμα δεν συνδέεται καθόλου με ιδέες για την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης. Οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι στη Δυτική Όχθη δεν είναι πρόσφυγες, το 80% από αυτούς βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής, η καθημερινότητά τους δεν ορίζεται από την UNRWA.
Θα έλεγα ότι έχουν ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο σε σύγκριση με άλλα μέρη του κόσμου. Στη Γάζα, ο ρόλος της UNRWA ήταν διαφορετικός, πιο ουσιαστικός, αλλά όχι θετικός για την επίλυση της σύγκρουσης, το αντίθετο».
